Thiết bị truyền thông không rõ nguồn gốc được tìm thấy trong bộ biến tần Trung Quốc có thể vượt tường lửa và kiểm soát từ xa, đe dọa an ninh lưới điện Mỹ và châu Âu.
Ảnh minh họa (Internet)
Các cơ quan chức năng Hoa Kỳ đang tiến hành đánh giá toàn diện các rủi ro an ninh xuất phát từ việc sử dụng các thiết bị năng lượng tái tạo do Trung Quốc sản xuất sau khi phát hiện các linh kiện truyền thông không rõ nguồn gốc trong một số bộ biến tần năng lượng mặt trời và pin lưu trữ điện. Những thiết bị này, có thể vượt qua hệ thống tường lửa và cung cấp quyền truy cập từ xa, được cho là mang lại nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng đối với cơ sở hạ tầng năng lượng của các quốc gia phương Tây.
Các bộ biến tần – thành phần then chốt kết nối tấm pin mặt trời, tua-bin gió và các hệ thống pin với lưới điện – chủ yếu do các công ty Trung Quốc sản xuất. Mặc dù chúng được thiết kế để cho phép truy cập từ xa phục vụ cập nhật và bảo trì, các chuyên gia an ninh Hoa Kỳ đã phát hiện các thiết bị truyền thông “ẩn”, như radio di động, không được ghi chép trong tài liệu sản phẩm, có khả năng vượt rào bảo mật hiện tại.
“Việc phát hiện các kênh liên lạc bí mật đồng nghĩa với việc có cơ chế tích hợp sẵn để thao túng hoặc phá hoại lưới điện,” một chuyên gia giấu tên tiết lộ. “Hậu quả có thể là mất điện diện rộng hoặc hư hại nghiêm trọng đến cơ sở hạ tầng năng lượng.”
Hiện chưa rõ có bao nhiêu thiết bị bị ảnh hưởng hoặc nhà sản xuất cụ thể nào liên quan, nhưng các công ty tiện ích tại Hoa Kỳ và châu Âu đã bắt đầu rà soát và thay thế thiết bị từ các nguồn đáng tin cậy hơn.
Căng thẳng Mỹ – Trung trong lĩnh vực công nghệ tiếp tục gia tăng, đặc biệt sau khi chính phủ Mỹ đưa ra các hạn chế đối với công nghệ của Huawei – nhà sản xuất biến tần lớn nhất thế giới với 29% thị phần toàn cầu vào năm 2022, theo Wood Mackenzie. Dù Huawei đã rút khỏi thị trường Hoa Kỳ từ năm 2019, các sản phẩm của họ vẫn phổ biến ở châu Âu và các khu vực khác.
Tháng 11 năm 2024, một sự cố tắt hàng loạt biến tần từ xa được cho là có nguồn gốc từ Trung Quốc đã gây ảnh hưởng đến hệ thống điện tại một số nơi, làm dấy lên lo ngại nghiêm trọng về khả năng kiểm soát từ xa của bên thứ ba. Mặc dù Bộ Năng lượng Hoa Kỳ từ chối xác nhận quy mô vụ việc, một số công ty năng lượng đã thừa nhận bắt đầu xem xét lại toàn bộ chuỗi cung ứng.
Để đối phó, một số quốc gia như Lithuania và Estonia đã ban hành luật cấm thiết bị của Trung Quốc trong các cơ sở điện mặt trời, gió và pin có công suất từ 100 kilowatt trở lên. Chính phủ Anh cũng đang xem xét sâu công nghệ năng lượng Trung Quốc trong hệ thống điện quốc gia.
Tại Hoa Kỳ, các nỗ lực lập pháp như Đạo luật Tách khỏi Sự phụ thuộc vào Pin của Đối thủ Nước ngoài nhằm cấm nhập khẩu pin từ các công ty Trung Quốc bị nghi ngờ có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc, sẽ có hiệu lực vào năm 2027. Danh sách bao gồm các tập đoàn lớn như CATL, BYD, Envision, EVE, Hithium và Gotion.
Các chuyên gia lo ngại, trong bối cảnh năng lượng tái tạo ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong hệ thống điện phương Tây, việc phụ thuộc vào công nghệ Trung Quốc không chỉ gây rủi ro vận hành mà còn tạo ra nguy cơ bị gián đoạn có chủ đích. NATO cũng đã lên tiếng cảnh báo về chiến lược kiểm soát hạ tầng trọng yếu mà Trung Quốc có thể đang theo đuổi.
Quan điểm NATO
“Chúng ta cần nhận diện rõ những điểm phụ thuộc chiến lược và hành động ngay để giảm thiểu rủi ro”, một quan chức NATO nhấn mạnh.
Giới phân tích nhận định ngành năng lượng tái tạo đang tụt hậu trong việc xây dựng các quy định an ninh giống như lĩnh vực viễn thông và chất bán dẫn, nơi các biện pháp đã được thắt chặt ở cả châu Âu và Hoa Kỳ nhằm hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Trong khi đó, các hệ thống pin và biến tần quy mô hộ gia đình – vốn trước đây được xem là không đáng lo ngại – nay đang dần chiếm tỷ trọng đáng kể trong lưới điện và cần được xem xét như hạ tầng chiến lược.
