Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh không hợp thức hóa sai phạm nhưng cần chấp nhận “học phí” để tháo gỡ 2.200 dự án tồn đọng, giải phóng hàng trăm tỷ USD nguồn lực.
Tại phiên thảo luận tổ diễn ra sáng 23/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra nhận định thẳng thắn về tình trạng hàng nghìn dự án tồn đọng kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ. Ông cho rằng nguyên nhân chính xuất phát từ sự bất cập trong chính sách, đặc biệt trong các lĩnh vực như điện gió và điện mặt trời. Trước đây, do các quy định thiếu nhất quán và không sát với thực tiễn, nhiều nhà đầu tư đã triển khai hàng loạt dự án không tuân thủ quy hoạch hay thủ tục pháp lý, dẫn đến hậu quả tiêu cực kéo dài.
Theo thống kê từ các địa phương, hiện cả nước đang tồn đọng khoảng 2.200 dự án chưa được xử lý dứt điểm. Thủ tướng đánh giá nếu tháo gỡ được số lượng dự án này, nền kinh tế có thể được giải phóng tới 235 tỷ USD nguồn lực – một con số tương đương 50% GDP. Đây là lý do Chính phủ đang khẩn trương xây dựng chính sách giải quyết, nhưng với quan điểm rõ ràng: không chấp nhận hợp thức hóa các sai phạm đã xảy ra.
“Ai sai phải chịu trách nhiệm, còn thể chế chưa phù hợp thì cần điều chỉnh,” Thủ tướng khẳng định, đồng thời cho rằng “phải chấp nhận tổn thất như một khoản học phí để giải quyết tận gốc vấn đề, không thể kéo dài mãi tình trạng này.”
Ông nhấn mạnh rằng chính sách phải thích ứng với tình hình mới. Nếu ví thực trạng hiện nay là một “căn bệnh”, thì cần phải can thiệp, điều trị, thậm chí chấp nhận tổn thương nhất định để khỏi hẳn. Với tinh thần đó, Chính phủ chủ trương chia sẻ rủi ro giữa nhà nước và doanh nghiệp, hướng tới một giải pháp tổng thể, hài hòa lợi ích.
Tại buổi thảo luận, nhiều đại biểu quốc hội cũng đưa ra ý kiến phản ánh thực trạng sau sắp xếp tổ chức hành chính cấp xã. Bà Lò Thị Luyến (Đoàn Điện Biên) cho biết cử tri lo ngại về việc trụ sở làm việc của bộ máy hành chính địa phương sau sáp nhập không còn phù hợp với quy mô mới. Trong khi đó, ông Thạch Phước Bình, Phó trưởng đoàn Trà Vinh, cảnh báo về tình trạng lãng phí tài sản công khi có tới 65.000 cơ sở nhà đất chưa được phê duyệt phương án sử dụng sau sáp nhập.
Từ thực tế này, các đại biểu kiến nghị cần ban hành nghị định riêng về xử lý tài sản công hậu sáp nhập và đặt ra thời hạn xử lý dứt điểm trong vòng 6 tháng. Cùng với đó, đề xuất được phân cấp nhiều hơn cho chính quyền địa phương, kết hợp với việc đồng bộ dữ liệu quản lý tài sản công để tận dụng hiệu quả các cơ sở hiện có.
Trước các kiến nghị này, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh nguyên tắc sử dụng hiệu quả tài sản công, đặc biệt là hệ thống trụ sở làm việc đang bị bỏ không sau sắp xếp hành chính. Ông cũng đề cập đến mục tiêu chuyển đổi mô hình quản lý nhà nước từ bị động sang chủ động phục vụ người dân và doanh nghiệp, với trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính và bỏ cơ chế “xin – cho”.
Thủ tướng cho rằng việc phân cấp, phân quyền chỉ thực sự hiệu quả khi gắn liền với việc phân bổ đầy đủ nguồn lực. Nếu chỉ chuyển giao trách nhiệm mà không đi kèm với quyền lực tài chính thì sẽ không thể tạo ra hiệu quả thực chất trong quản lý nhà nước. “Muốn phát triển, không thể giữ nguồn lực tập trung mãi ở trên rồi bắt các đơn vị phải đi xin,” ông nhấn mạnh.
