Quốc hội thống nhất triển khai vành đai 4 TP. HCM cùng cao tốc Quy Nhơn – Pleiku, tạo đột phá hạ tầng giao thông khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Sáng ngày 27 tháng 6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư hai dự án giao thông trọng điểm, gồm vành đai 4 TP. HCM và cao tốc Quy Nhơn – Pleiku. Đây được xem là các trục giao thông chiến lược, kỳ vọng góp phần tăng cường liên kết vùng và tạo đà phát triển kinh tế xã hội tại khu vực phía Nam và Tây Nguyên.
Cụ thể, tuyến đường vành đai 4 TP. HCM dài 159,3 km sẽ được phân kỳ thành 10 dự án thành phần, thực hiện theo mô hình đối tác công tư (PPP), hợp đồng BOT. Tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 120.400 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương đóng góp 29.688 tỷ đồng, ngân sách địa phương 40.090 tỷ đồng và phần còn lại do nhà đầu tư huy động.
Tuyến đường này sẽ đi qua nhiều tỉnh, sử dụng khoảng 1.400 ha đất (gồm 450 ha đất trồng lúa). Việc chuẩn bị triển khai bắt đầu từ năm 2025 và toàn tuyến dự kiến hoàn thành vào năm 2029. Vành đai 4 không chỉ góp phần giảm áp lực cho giao thông đô thị TP. HCM mà còn tạo hành lang vận tải hiệu quả giữa Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ và Tây Nguyên. Tuyến sẽ tích hợp công nghệ thi công hiện đại và hệ thống thu phí điện tử không dừng, tăng hiệu quả vận hành.
Dự án còn được áp dụng hàng loạt cơ chế đặc biệt, như miễn thẩm định đánh giá tác động môi trường với một số trường hợp, điều chỉnh trữ lượng khoáng sản không cần cập nhật quy hoạch, và cho phép chỉ định thầu các gói tư vấn, tái định cư để rút ngắn thời gian triển khai. Chính phủ được giao nhiệm vụ đảm bảo nguồn lực và tiến độ.
Song song đó, Quốc hội cũng thông qua chủ trương đầu tư dự án cao tốc Quy Nhơn (Bình Định) – Pleiku (Gia Lai) dài 125 km. Tuyến cao tốc này gồm 3 dự án thành phần, tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 43.700 tỷ đồng, sử dụng từ nguồn tăng thu và tiết kiệm chi ngân sách trung ương, địa phương giai đoạn 2021–2030.
Tuyến sẽ đi qua hơn 940 ha đất, trong đó có khoảng 257 ha rừng cần chuyển mục đích sử dụng (bao gồm cả rừng phòng hộ đầu nguồn). Dự án sẽ được khởi động ngay từ năm nay và hoàn thành trước năm 2029, mục tiêu nâng cao năng lực vận tải, kết nối các cửa khẩu quốc tế, đô thị và cảng biển chiến lược ở khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Khác với các đề xuất ban đầu sử dụng mô hình PPP, dự án này được xác định không hiệu quả nếu áp dụng hình thức xã hội hóa do nhu cầu hỗ trợ vốn nhà nước quá lớn (78–85%), vì vậy đã chuyển sang đầu tư công.
Ngoài ra, Quốc hội còn điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu giai đoạn 1, từ 17.800 tỷ đồng lên 21.550 tỷ đồng. Nguồn vốn bổ sung tiếp tục sử dụng từ ngân sách trung ương và địa phương trong hai giai đoạn 2021–2025 và 2026–2030. Việc điều chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế phát sinh và đảm bảo tiến độ thực hiện.
Các quyết định mới của Quốc hội thể hiện rõ định hướng phát triển hạ tầng chiến lược, đồng bộ trên cả ba miền, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của liên kết vùng và kết nối giao thông với mục tiêu tạo đột phá cho nền kinh tế đất nước.
