Donald Trump ban hành mức thuế quan mới lên tới 40% với 14 quốc gia, nhằm siết nhập khẩu và buộc các đối tác thương mại phải nhượng bộ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ký ban hành loạt thư chính thức gửi đến lãnh đạo 14 quốc gia, thông báo về việc Mỹ sẽ áp mức thuế mới, lên tới 40% đối với hàng hóa nhập khẩu từ các nước này kể từ ngày 1-8 tới. Đây là động thái gia tăng áp lực chưa từng có trong chính sách thương mại của Washington, nhằm tái cấu trúc cán cân xuất nhập khẩu và bảo vệ thị trường nội địa Mỹ.
Trong số những nước nhận thư, Nhật Bản và Hàn Quốc – hai đối tác thương mại lớn của Mỹ – sẽ phải đối mặt với mức thuế quan 25%. Trong khi đó, các quốc gia như Malaysia, Nam Phi, Kazakhstan, Myanmar, Lào, Tunisia, Campuchia, Bangladesh hay Indonesia đối mặt với mức thuế từ 30% đến 40%.
Điều đáng chú ý là dù Trump nhấn mạnh thời hạn áp dụng mới sẽ là ngày 1-8, ông vẫn để ngỏ khả năng điều chỉnh nếu nhận được thiện chí đàm phán từ các bên liên quan: “Tôi sẽ nói là cứng rắn, nhưng không phải là cứng rắn 100%. Nếu họ gọi điện và muốn làm theo cách khác, chúng tôi sẽ cởi mở với điều đó”.
“Các mức thuế mới không chồng lấn với thuế suất ngành hiện hành, nhưng nếu các quốc gia trả đũa, Mỹ sẽ cân nhắc nâng thuế cao hơn nữa”, Trump nhấn mạnh trong các thư.
Phản ứng quốc tế: thương lượng căng thẳng tiếp diễn
Ngay sau khi nhận thư, Nhật Bản lập tức triệu tập lực lượng đặc nhiệm nội các để phản hồi chính sách mới. Tokyo bày tỏ “hối tiếc sâu sắc” và khẳng định sẽ tiếp tục đàm phán để tìm ra một thỏa thuận song phương có lợi.
Hàn Quốc cũng ra thông cáo cho biết sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến và sẵn sàng thực hiện “biện pháp táo bạo” nếu biến động thị trường vượt quá kiểm soát.
Thái Lan, Campuchia và Malaysia đều xác nhận đã gửi đề xuất phản hồi với mong muốn thương lượng lại mức thuế. Nam Phi thì tố cáo Mỹ “dựa trên dữ liệu thương mại sai lệch” để áp thuế 30% và cho biết sẽ tăng cường ngoại giao song phương.
Liên minh châu Âu dù từng nhiều lần bị Trump cảnh báo, hiện vẫn chưa nhận được thư chính thức. Tuy nhiên, một số quan chức như Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Ireland Simon Harris cho biết đã sẵn sàng cho các cuộc đàm phán đến trước thời hạn 1-8.
Tác động tới thương mại toàn cầu và thị trường tài chính
Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, tổng kim ngạch nhập khẩu từ 14 quốc gia bị ảnh hưởng đạt 465 tỷ USD trong năm ngoái. Trong đó riêng Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm hơn 280 tỷ USD, phần lớn là ô tô, chất bán dẫn, máy móc và dược phẩm – những mặt hàng nhạy cảm trong thương mại toàn cầu.
Thuế cao đồng nghĩa với giá hàng hóa nhập khẩu tăng, điều này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nước ngoài mà còn khiến người tiêu dùng Mỹ chịu áp lực giá cả cao hơn.
Trước động thái trên, thị trường tài chính Mỹ lập tức phản ứng tiêu cực. Chỉ số Dow Jones giảm 422 điểm (tương đương 0,94%), S&P 500 giảm 0,79% và Nasdaq giảm 0,92% – ghi nhận phiên giao dịch tồi tệ nhất trong ba tuần qua.
Các cổ phiếu ô tô Nhật Bản như Toyota, Nissan và Honda niêm yết tại Mỹ cũng lần lượt mất từ 3,8% đến hơn 7%, phản ánh mối lo ngại gia tăng chi phí xuất khẩu và nguy cơ bị trả đũa.
Chiến lược dài hơi hay nguy cơ chiến tranh thương mại mới?
Trump cho rằng các mức thuế mới sẽ khuyến khích các quốc gia chuyển nhà máy sang Mỹ, đồng thời giúp giảm tình trạng thâm hụt thương mại kéo dài. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo đây có thể là khởi đầu cho một vòng xoáy trả đũa và gây rối loạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Mặc dù ông Trump khẳng định “thuế quan có thể tăng hoặc giảm tùy theo mối quan hệ”, giới quan sát nhận định chính sách “áp trước, đàm sau” này mang tính rủi ro cao và có thể khiến nhiều đối tác thương mại e ngại hợp tác lâu dài với Washington.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chưa hoàn toàn phục hồi, việc Mỹ bất ngờ siết nhập khẩu có thể tạo ra phản ứng dây chuyền và làm tăng nguy cơ chiến tranh thương mại diện rộng. Các cuộc đàm phán từ nay đến 1-8 vì vậy sẽ rất then chốt, quyết định xem liệu Washington có thể đạt được mục tiêu tái cấu trúc thương mại hay sẽ kích hoạt làn sóng đối đầu toàn cầu mới.
